Archiefbeleid

Binnen het provinciale erfgoedbeleid neemt de aandacht voor de archieven een bijzondere plaats in. Minder zichtbaar en onterecht gebrandmerkt met een stoffig aureool vormen de archieven nochtans een uitermate belangrijke pijler van ons maatschappelijk geheugen.

Het provinciale beleid telt twee sporen, gericht op enerzijds de openbare archieven (gemeentebesturen, ocmw's, polderbesturen) en anderzijds op private archieven (bedrijfsarchief, verenigingsarchief, familiearchief, historische documentatiecentra).

De opvolging van het openbaar archiefbeleid is in de eerste plaats de taak van het Algemeen Rijksarchief. Het provinciaal beleid beoogt daarbij een meerwaarde te bieden, weliswaar in samenspraak met het Algemeen Rijksarchief. Zo kunnen de openbare archiefdiensten ook bij het provinciebestuur terecht voor advies, begeleiding en vorming. Een eigen dynamiek ontwikkelt het provinciebestuur door de begeleiding en sturing van gemeenteoverschrijdende archiefinitiatieven, geconcretiseerd in een regionaal archiefoverleg, zoals in het Land van waas en in het Meetjesland. Dat overleg mondt uit in ervaringsuitwisseling en in concrete projecten zoals Archief op het Spoor en Het Waasland in stukken, twee publieksgerichte educatieve projecten. Die projecten vergroten trouwens het maatschappelijk draagvlak voor archieven.

Samen met het algemeen Rijksarchief en andere relevante spelers, zoals de Universiteit Gent, de historische documentatiecentra en de geschied- en heemkundige kringen, wordt ingezet op de valorisatie en ontsluiting van ons archivalisch erfgoed en op de conservering van bedreigd erfgoed, zoals kaarten en oude kranten. Twee actuele projecten moeten hierbij vermeld worden: de inventarisatie van de landboeken en de bedrijfsarchieven. Tevens wordt gewerkt aan een specifiek ondersteuningsinstrument voor de microfilming en digitalisering van historische kranten.

Zoals aangestipt wordt ook aandacht geschonken aan private archieven. Elk jaar realiseert het provinciebestuur een groot project (tentoonstelling en publicatie) in samenwerking met één van deze vier partners: Archief- en Documentatiecentrum voor het Vlaams-Nationalisme; Amsab; Kadoc; Liberaal Archief. Voorts ondersteunt het provinciebestuur de werking en het acquisitiebeleid van vier regionaal georiënteerde historische documentatiecentra: Bibliotheca Wasiana (Sint-Niklaas), Documentatiecentrum dr. Maurits Gysseling (Sint-Amandsberg), provinciaal genealogisch centrum (Melle), Documentatiecentrum voor volkskunde (Gent).

Het provinciebestuur heeft daarnaast oog voor de noden die op het vlak van depot rijzen. Zo is in het nieuw ontwikkelde provinciale cultureelerfgoeddepotbeleidsplan uitdrukkelijk opgenomen dat archieven een niet te verwaarlozen aandachtspunt vormen. Niet acquisitie an sich is de doelstelling, wel het behoud van een correct beeld van ons cultureel erfgoed. Zo zullen archieven die als lieu de mémoire zijn aangemerkt, zoals bedrijfsarchieven of verenigingsarchieven, opgenomen worden en kan de tijd genomen worden om een juiste herbestemming daarvoor te realiseren. Ook is in dat cultureelerfgoeddepotbeleidsplan de mogelijkheid voorzien om archieven, zowel openbare als private, in tijden van acute nood zoals bij verbouwingen of verhuizingen of na calamiteiten, tijdelijk op te nemen.